Inne uzależnienia

Czy można uzależnić się od uczenia?

uzależnienie od uczenia się

Nadal istnieje mało badań na temat uzależnienia od uczenia się. Jest to koncepcja dość nowa, jednak przeprowadzone badania wskazują, że jest to zjawisko negatywne – pogarsza funkcjonowanie psychospołeczne osoby uzależnionej. Uzależnienie od uczenia się jest postrzegane jako efekt braku umiejętności radzenia sobie ze stresem.  

Jak wskazują badacze, choć uczenie się jest jedną z najbardziej cenionych i pożądanych aktywności, okazuje się, że może być również źródłem uzależnienia i negatywnych konsekwencji – gorszego funkcjonowania psychospołecznego. Osoby uzależnione od uczenia się doświadczają m.in. wyższych poziomów stresu, cechują się gorszym zdrowiem fizycznym i psychicznym (niższa jakość życia) oraz – paradoksalnie – osiągają gorsze wyniki w nauce.

Współczesny konsumpcyjny świat wymusza na (przyszłych) pracownikach ciągłe doskonalenie się, rozwijanie umiejętności i podnoszenie kwalifikacji. Presja, jaka temu towarzyszy, pojawia się już na etapie kształcenia w ramach systemu edukacji. Chęć bycia najlepszym i zaangażowanie w naukę może wówczas przybrać dysfunkcyjny charakter i przeobrazić się w uzależnienie od uczenia się. Szacuje się, że problem uzależnienia od uczenia się może dotyczyć od 8% do 10% populacji.

Uzależnienie od uczenia się – definicja

Uzależnienie to definiuje się w podobny sposób jak uzależnienie od pracy. Wśród objawów wymienia się nadmierne zaangażowanie w naukę, niekontrolowaną motywację do uczenia się, poświęcanie uczeniu się taka wiele czasu i wysiłku, że uzależniony zaniedbuje inne dziedziny życia. Jego działania przynoszą szkody jemu lub jego otoczeniu, poprzez np. problemy w relacjach z innymi, zakłócanie aktywności czasu wolnego.

Leczenie

Ponieważ uzależnienie od uczenia w wielu aspektach jest podobne do uzależnienia od pracy, badacze sugerują, że interwencje terapeutyczne, które się stosowane w terapii pracoholizmu mogą znaleźć zastosowanie także w leczeniu uzależnienia od uczenia się.

Wyniki badań wskazują, że obecnie terapia poznawczo-behawioralna jest najskuteczniejszym podejściem terapeutycznym w przypadku leczenia uzależnień behawioralnych. Jej głównym założeniem jest zmiana przekonań i zachowań osoby w taki sposób, aby zapobiec nawrotowi uzależnienia. Jak wskazują badacze, w przypadku uzależnienia od uczenia się terapia powinna koncentrować się na zmianie przekonań lub założeń dotyczących uczenia się i zastąpieniu stwierdzeń absolutnych (np. muszę to zrobić) stwierdzeniami bardziej zrównoważonymi (np. powinienem to zrobić, postaram się to zrobić, chciałbym to dokończyć).

Wśród polecanych podejść w leczeniu uzależnień behawioralnych znajduje się również Dialog Motywujący – jako samodzielna interwencja lub uzupełnienie innych form terapii. Dialog motywujący ma na celu wzmocnienie w osobie uzależnionej jej wewnętrznej motywacji do zmiany zachowania. Sprawą najważniejszą w tej formie terapii jest

prowadzenie rozmowy dotyczącej zmiany w życiu klienta w taki sposób, aby nie wzbudzić oporu, co mogłoby spowolnić proces zmiany.

Profilaktyka uzależnienia od uczenia się

Należy zwrócić uwagę na fakt, że w interesie samych uczelni wyższych czy nawet szkół średnich powinno być przeciwdziałanie uzależnieniu od uczenia się i podejmowanie działań mających na celu zapobieganie lub zmniejszanie nasilenia tego zjawiska. Wykładowcy i władze szkół powinny brać pod uwagę, że niektórzy studenci czy uczniowie mogą być zagrożeni rozwojem dysfunkcjonalnego, obsesyjnego zaangażowania w uczenie się. Wykładowcy i nauczyciele powinni być wrażliwi na przejawy dysfunkcjonalnego perfekcjonizmu u uczniów, zwłaszcza w postaci lęku przed popełnieniem błędów.

Podobnie jak w przypadku równowagi między pracą a życiem prywatnym, duże znaczenie w profilaktyce uzależnienia od uczenia się może mieć promowanie równowagi między nauką a życiem osobistym czy czasem wolnym. Ważne jest tworzenie kultury współpracy i podkreślanie jej roli w rozwoju społeczeństwa.

Źródło:

Uzależnienie od uczenia się – rozpowszechnienie zjawiska oraz potencjalne oddziaływania terapeutyczne i profilaktyczne”, Paweł Atroszko, Bartosz Atroszko, 2015

 

Fot.  Clay Banks, Unsplash.com

 

Zostaw swój komentarz

Pasek dostępności